Üst üste atılan hatalı ekonomi politikaları nedeniyle Türkiye’de enflasyon ve döviz kontrolden çıkarken, Türk lirasının çöküşünü engellemek amacıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması başlatılmıştı.
Pandemi sonrası gelişmiş ülkelerin izlediği parasal sıkılaşma adımlarına karşın faiz indiriminde ısrar eden eski TCMB yönetimi, AKP’nin güdümünde yürüttüğü ekonomi politikaları ile Türkiye’yi büyük bir yoksulluk girdabına sürüklerken, bir yandan da hayata geçirdiği KKM gibi politikalar ile ekonomi yönetiminin başına büyük bir bela açtı.
28 Mayıs seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın rehberliğini yaptığı “Faiz Sebep Enflasyon Sonuçtur” teorisi terk edilirken, ekonomide rasyonel yaklaşımlara dönülen yeni bir model devreye sokuldu.
Eski TCMB’nin hatalarını telafi etmek amacıyla çalışmalar yürüten yeni ekonomi yönetimi, yaz aylarında 139 milyar doları aşarak tüm zamanların zirvesini gören KKM için peş peşe tasfiye adımları atmaya başlarken, aradan geçen 25 haftalık düşüş serisinde KKM havuzunda biriken para 80 milyar dolara kadar geriledi.
2 YIL SONRA İLK KEZ ORTAYA ÇIKTI
KKM’ye yönelik zorunlu karşılıklar ile piyasalardan likidite çekilmesi yaşanmasına neden olan TCMB, 1 Ocak itibarıyla TL dönüşümlü KKM açılmasına yasak getirmişti. 2 yıldır KKM havuzundaki paranın ne kadarının Türk lirası ne kadarının döviz dönüşümlü olduğu bilinmezken, TCMB’nin yayınladığı 4. çeyrek bilançoları ile uygulamadaki dağılım büyük ölçüde netleşmiş oldu.
2023 yılının 4. çeyrek bilançolarına göre; KKM bakiyelerini TL ve DD diye ayırarak belirten en büyük 6 bankanın TL-KKM oranı %12,5’a indi. 3 ay önce KKM stoğunun 123 milyar dolar olduğu dönemde bu oran yüzde 32 seviyesindeydi.
BDDK verilerine göre KKM’Nin 80 milyar dolara gerilemesi, hesaplarda yaşanan erimenin 24 milyar dolarının TL dönüşümlü KKM hesaplarından, 19 milyar dolarının ise dövizden dönüşümlü KKM hesaplarından gittiğini gözler önüne serdi.
DOLAR KURU İÇİN TEHDİT OLMAYA DEVAM EDİYOR
1 Ocak itibarıyla yeni Türk lirası dönüşümlü KKM hesabı açılamadığından, halihazırda yaklaşık 10 milyar dolar seviyelerinde olan TL KKM’ler, vadeleri dolmaları halinde tamamen eriyecek. Bir başka deyişle KKM’de hiçbir şey yapılmasa bile, ilerleyen haftalarda erime oranı devam edecek.
Ancak ekonomi yönetimi için dövizden dönüşümlü hesaplarda bulunan paranın nasıl tasfiye edileceği merak konusu olmaya devam ediyor. Bu doğrultuda ilerleyen günlerde bankalara ve KKM müşterilerine yönelik yeni kısıtlayıcı adımların gelmesine kesin gözüyle bakılırken, KKM’de bulunan dövizden dönüşümlü mevduatın büyük bölümünün yeniden döviz tevdiat hesaplarına yönelmesi ise dolar kuru üzerinde bir baskı riski yaratıyor.
Bu nedenle bir yandan rezervlerini artırarak tasfiye sürecinin kontrolden çıkmasını istemeyen TCMB, diğer yandan da bankalara verdiği “TL mevduat faizini artırın” talimatları ile KKM’de eriyecek bakiyenin TL hesaplarına yönlenmesini hedefliyor.
